Yapı kayıt belgesi e-Devlet’ten nasıl indirilir, vatandaşların son yıllarda sıkça merak ettiği konu haline geldi. Yasal olarak kaydı bulunmayan yapıları kayıt altına almak için geliştirilen Yapı Kayıt Belgesi sistemi, e-Devlet üzerinden kolayca erişilebilir hale getirildi. Belge; hem kira, devir, finansman hem de yasal güvence açısından büyük önem taşıyor.

Özellikle gecekonduların, eski yapılı binaların veya ruhsatsız ek binaların resmiyete kavuşması sürecinde, vatandaşlar bu belgeye ihtiyaç duyuyor. e-Devlet platformu üzerinden belgeyi indirme, başvuru takibi, eksik evrak kontrolü gibi işlemler hızlı ve güvenli biçimde yapılabilir.

Yapı Kayıt Belgesi Nedir ve Kime Verilir?

Yapı Kayıt Belgesi, imar mevzuatına aykırı olarak yapılmış binaların kayıt altına alınmasını sağlayan resmi bir belgedir. 2018 yılında çıkarılan İmar Barışı düzenlemesiyle birlikte gündeme gelen bu belge, yapıların hukuki durumunu geçici olarak düzenlemeyi hedefler. Yani ruhsatsız veya projesiz yapılara geçici bir “yasal statü” sağlar.

Kimler Alabilir?

Yapı Kayıt Belgesi, şu şartları sağlayan kişiler tarafından alınabilir:

• 31 Aralık 2017 tarihinden önce yapılmış binalar için geçerlidir.
• Yapının bulunduğu arsanın maliki ya da hissedarı olan kişi başvurabilir.
• Konut veya ticari kullanım fark etmeksizin, kayıt dışı yapıların tamamı bu kapsamda değerlendirilir.
• Birden fazla hak sahibi varsa, her biri adına başvuru yapılabilir.

Hangi Yapılar İçin Geçerlidir?

• Ruhsatsız yapılar
• Projeye aykırı inşa edilmiş binalar
• Eklenti veya kaçak kat içeren yapılar
• Tarım arazisi üzerine inşa edilmiş yapılar (belirli sınırlar içinde)

Yapı Kayıt Belgesi, kat mülkiyeti kurulmasına olanak sağlamaz; ancak elektrik, su, doğalgaz bağlatmak gibi işlemlerde belge sahibi olmayı zorunlu kılar. Bu nedenle yasal süreçlerde bu belge çok önemli bir dayanak oluşturur.

e-Devlet’ten Yapı Kayıt Belgesi Nasıl İndirilir?

Yapı Kayıt Belgesi almak isteyen kişiler, başvuru sürecinden sonra bu belgeyi e-Devlet sistemi üzerinden kolayca indirebilir. Bu işlem hem zaman kazandırır hem de fiziksel belge alma zorunluluğunu ortadan kaldırır. e-Devlet üzerinden belgeye ulaşmak oldukça basittir ve birkaç adımda tamamlanır.

Adım Adım Belge İndirme Süreci:

1- e-Devlet sistemine giriş yapın:

• turkiye.gov.tr adresine T.C. kimlik numaranız ve şifrenizle giriş yapın.
• Eğer şifreniz yoksa en yakın PTT şubesinden alabilirsiniz.

2- Arama kutusuna “Yapı Kayıt Belgesi” yazın:

Karşınıza “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı”na ait hizmet ekranı çıkar.

3- “Yapı Kayıt Belgesi Sorgulama ve Belge Oluşturma” sekmesine tıklayın:

• Daha önce yaptığınız başvuruya ait bilgiler görüntülenir.
• Sistem, ödemesi tamamlanmış başvuruların belgelerini otomatik olarak oluşturur.

4- PDF olarak belgeyi indirin veya yazdırın:

Belgeyi dijital ortamda saklayabilir ya da çıktısını alarak resmi işlemlerde kullanabilirsiniz.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Ödeme yapılmamış veya onay süreci tamamlanmamış başvurular için belge oluşturulamaz.
• Belge sadece başvuru sahibinin e-Devlet hesabı üzerinden görüntülenebilir.
• Belgede adres, metrekare, bağımsız bölüm gibi bilgiler eksiksiz yer almalıdır.

Yapı Kayıt Belgesi Almak İçin Gerekli Şartlar

Yapı Kayıt Belgesi almak, belirli kurallar ve koşullara bağlıdır. Bu belgeyi alabilmek için başvuru sahibinin hem başvuru yaptığı yapı hakkında hem de kendi statüsüyle ilgili bazı şartları sağlaması gerekir. Aksi durumda başvuru geçersiz sayılır ve belge düzenlenemez.

Başvuru Şartları:

1- Yapının İnşa Tarihi:

• Yapı mutlaka 31 Aralık 2017’den önce yapılmış olmalıdır.
• Bu tarih sonrası yapılan yapılar kesinlikle kapsam dışındadır.

2- Yapının Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Olması:

Yapı ruhsatsız ise ya da mevcut projeye uygun yapılmamışsa, Yapı Kayıt Belgesi kapsamına girer.

3- Arsa Mülkiyeti:

Başvuran kişi ya yapının bulunduğu arsanın maliki olmalı ya da ortak hissedarı olmalıdır.

4- Kullanım Amacı:

• Konut veya ticari amaçlı kullanılabilir (örneğin dükkân, depo, atölye).
• Tarımsal yapılar da belirli durumlarda kapsama girer.

5- Yapının Başka Bir Kamu Arazisine veya Başkasının Mülküne Taşmamış Olması:

Kamusal alanları işgal eden ya da başkasının tapulu arazisine inşa edilmiş yapılar için başvuru geçersizdir.

6- Başvuru Ücretinin Ödenmiş Olması:

• Başvuru sahibinin belirlenen yapı kayıt bedelini ödemesi zorunludur.
• Ödeme yapılmazsa belge düzenlenmez.

Yukarıdaki koşulların tümünü sağlayan kişiler, e-Devlet sistemi üzerinden başvurularını yapabilir ve süreci eksiksiz şekilde tamamlayabilir.

Yapı Kayıt Belgesi Ne İşe Yarar?

Yapı Kayıt Belgesi, hukuken ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapılara geçici bir güvence sağlar. Bu belge, yapı sahiplerine pek çok alanda kullanım kolaylığı sunar. Resmî kurumlarla yapılacak işlemlerde belge, yapının belirli haklara kavuştuğunu gösteren bir belge olarak kabul edilir.

Ne İşe Yarar?

1- Elektrik, Su ve Doğalgaz Bağlantısı:

Yapıya altyapı hizmeti almak için artık ruhsat aranmadan Yapı Kayıt Belgesi yeterlidir.

2- Belediye Kayıtlarına İşletilme:

• Yapı, belediye sisteminde kayıtlı hale gelir.
• Vergilendirme ve adres numarası işlemleri bu belge ile yapılabilir.

3- Tapu İşlemlerinde Kolaylık:

• İlerleyen aşamada kat mülkiyetine geçişte ön koşul olarak kullanılır.
• Hisseli arsalarda yapıların bağımsız olarak tanımlanmasına zemin hazırlar.

4- Yıkım Riskinin Azalması:

Yapının kaçak statüsü sona erdiği için yıkım tehlikesi ortadan kalkar.

5- Yapıya Yatırım ve Kredi Olanakları:

Bankalar, bu belgeye sahip yapılar için konut kredisi veya ticari kredi sunabilir.

Sınırlamaları Nelerdir?

• Bu belge imar affı değildir, yapı hala ruhsatsız kabul edilir.
• Yapı Kayıt Belgesi olan yapılar için imar planına uygunluk aranmaz ama yapı yıkılırsa yeniden inşa için ruhsat gerekir.
• Belge, tapu yerine geçmez; sadece yasal işlem kolaylığı sağlar.

Bu nedenlerle belge, kısa vadede çözüm sağlasa da uzun vadeli planlarda yapı sahiplerinin ruhsatlandırma ve imar sürecini ayrıca takip etmesi gerekir.

Yapı Kayıt Belgesi Geçerlilik Süresi ve İptal Durumları

Yapı Kayıt Belgesi, yapının bulunduğu arsa ve binanın mevcut durumunu yasal güvenceye alır ancak bu belge sınırsız bir geçerliliğe sahip değildir. Belgenin geçerliliği bazı koşullara bağlıdır ve belirli durumlarda iptal edilebilir.

Geçerlilik Süresi

• Belgenin belirli bir “bitiş tarihi” olmasa da, belge geçerliliği yapının yıkılmasına kadar devam eder.
• Yapı yıkıldığı takdirde belge hükümsüz hale gelir.
• Kat mülkiyetine geçiş yapılmadığı sürece belgeyle sınırlı haklar devam eder.

İptal Edilebileceği Durumlar

1- Yanıltıcı Beyan veya Sahte Bilgi:

Başvuru sırasında yapı alanı, kullanım şekli, mülkiyet bilgileri gibi konularda yanlış bilgi verilmişse belge iptal edilir.

2- İmar Planına Aykırı Kullanım:

Belge alındıktan sonra yapı kullanım şekli değiştirilirse (örneğin konutu dükkâna çevirme) geçersiz sayılabilir.

3- Kamusal Alanlara Tecavüz:

Belge verilmiş olsa bile yapı, yeşil alan, yol ya da kamu mülkü üzerine yapılmışsa belge iptal edilir.

4- Mahkeme Kararıyla:

Mülkiyet hakkı ile ilgili bir itiraz sonucu belge yargı kararıyla geçersiz kılınabilir.

5- Belediye veya Bakanlık İncelemesi Sonucu:

Denetim sırasında eksik ya da usulsüzlük tespit edilirse belge geri alınabilir.

Bu nedenle belge alındıktan sonra kullanım amacına uygun davranılmalı ve belediyeye ait işlemlerle uyumlu olunmalıdır. Aksi takdirde belge iptali durumunda cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.