e-Devlet’ten tapuya şerh koyma, taşınmaz malların korunması açısından büyük önem taşıyan işlemdir. Gayrimenkulün üzerine konan şerhler; sahibinin haklarını korur, olası mağduriyetlerin önüne geçer. Günümüzde şerh koyma işlemi internet üzerinden kolayca yapılabilmektedir.

e-Devlet sistemi sayesinde artık tapu müdürlüklerine gitmeden bazı şerh türleri için başvuru yapılabiliyor. Bu da özellikle aile konutu şerhi, satılamaz şerhi ya da haciz şerhi gibi durumlarda vatandaşların büyük kolaylık yaşamasını sağlıyor. Tapuya şerh koyma nedir, hangi durumlarda yapılır, e-Devlet’ten nasıl başvuru yapılır gibi konuların tamamını detaylandıracağız.

Tapuya Şerh Koyma Nedir?

Tapuya şerh koyma, bir taşınmaz malın (örneğin bir arsa, konut ya da iş yeri) tapu kaydına yapılan bir not ya da kayıt anlamına gelir. İşlem, mülkün belirli haklarla sınırlandığını ya da bazı işlemlere karşı koruma altına alındığını gösterir. Şerh sayesinde üçüncü kişilere karşı mülk sahibinin veya hak sahibinin durumu bildirilmiş olur.

Bir başka deyişle şerh, tapu siciline düşülen uyarı niteliğindeki kayıttır. Örneğin, bir evin satışı mahkeme kararıyla durdurulmuşsa veya konut aile konutu olarak tanımlanmışsa, bu durum tapuya işlenir ve üçüncü kişilere görünür hale gelir. Bu sayede taşınmazla ilgili hakların ihlali önlenmiş olur.

Tapuya Neden Şerh Konur?

Tapuya şerh koyma işlemi taşınmazın korunması, kişisel hakların bildirilmesi ya da ileride çıkabilecek anlaşmazlıkların önlenmesi için yapılır. Şerh konulmuş bir gayrimenkul, belirli bir süre ya da koşul altında işlem yapılamaz hâle getirilebilir.

Yaygın Şerh Nedenleri:

• Aile konutu olması (eş izni olmadan satılamaz)
• Kiracı hakkı (kira sözleşmesinin tapuya işlenmesi)
• Mahkeme kararıyla tedbir konulması
• Satış vaadi sözleşmesi yapılmış olması
• Haciz veya ipotek işlemi
• Tapu devrine engel bir durumun varlığı

Örneğin, eşlerden biri diğerinin haberi olmadan evi satmak isterse, tapuda aile konutu şerhi varsa satış gerçekleşemez. Bu da şerhin en temel amacını, yani mülkiyet güvenliğini ortaya koyar.

Hangi Tür Şerhler e-Devlet Üzerinden Koyulabilir?

Gelişen dijital altyapı sayesinde bazı şerh türleri artık e-Devlet üzerinden başvuru yapılarak tapu sistemine işlenebilmektedir. Bu sayede vatandaşlar hem zamandan tasarruf etmekte hem de belgeleri hızlı şekilde işleme aldırabilmektedir. Ancak her şerh türü e-Devlet aracılığıyla konulamaz. Sadece belirli şerhler için dijital başvuru kabul edilmektedir.

e-Devlet Üzerinden Konulabilen Şerh Türleri:

1. Aile Konutu Şerhi: Eşlerden biri tapulu konutu izinsiz satamasın diye konur.
2. Satış Vaadi Şerhi: Satış sözleşmesi yapılmışsa, tapuya şerh edilerek üçüncü kişiler bilgilendirilir.
3. Kira Sözleşmesine Dayalı Şerh: Kiracının hakkı korunur, yeni malik kira süresi boyunca tahliye edemez.
4. İntifa Hakkı Şerhi: Mülkün kullanım hakkı başkasına verilmişse, bu durum tapuya işlenir.
5. Önalım Hakkı (Şufa) Şerhi: Ortaklardan biri taşınmazın satışında öncelikli alım hakkına sahip olduğunu gösterir.

Not: Haciz, ipotek, mahkeme kararı gibi daha ağır işlemler için doğrudan Tapu Müdürlüğü’ne başvuru yapılmalıdır. Bu tür işlemler e-Devlet üzerinden yapılamaz.

e-Devlet’ten Tapuya Şerh Koyma İşlemi Nasıl Yapılır?

e-Devlet’ten tapuya şerh koyma işlemi, birkaç basit adımda tamamlanabilecek kadar pratik bir hale gelmiştir. Özellikle aile konutu şerhi ve satış vaadi şerhi gibi hakların korunması için vatandaşların fiziki tapu müdürlüğüne gitmeden başvuru yapmasına olanak tanınır.

Adım Adım Şerh Koyma Başvuru Süreci

1. e-Devlet Kapısı’na Giriş Yapın: www.turkiye.gov.tr adresinden T.C. kimlik numaranız ve şifrenizle giriş yapın.
2. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Hizmetleri’ni Seçin: Ana sayfadaki arama kutusuna “şerh” veya “tapu başvuru” yazabilirsiniz.
3. “Web Tapu Sistemi”ne Yönlendirme: Sistem sizi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün “Web Tapu” sayfasına yönlendirir.
4. Yeni Başvuru Oluşturun: “Şerh Başvurusu” bölümünden, işlem yapmak istediğiniz gayrimenkulü seçin.
5. İlgili Belgeleri Yükleyin: Şerh türüne göre istenen belgeleri PDF veya fotoğraf olarak yükleyin (örneğin, aile konutu şerhinde evlilik cüzdanı).
6. Başvuruyu Tamamlayın ve Takip Edin: Başvurunuz alındıktan sonra size bir başvuru numarası verilir. Bu numara ile işleminizi sistem üzerinden takip edebilirsiniz.

İpucu: Tapu müdürlüğü başvurunuzu uygun bulursa, ilgili taşınmaza şerh işlenir ve bu durum size SMS veya e-Devlet üzerinden bildirilir.

Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

• Belgelerin eksiksiz ve okunaklı olması gerekir.
• Başvuru yapılan taşınmaz sizin adınıza kayıtlı olmalıdır.
• Tüm şerh türleri için elektronik başvuru kabul edilmez; işlem türünü dikkatle seçin.

Aile Konutu Şerhi Nasıl Konur?

Aile konutu şerhi, bir evin eşlerden sadece birine ait olsa bile diğer eşin izni olmadan satılamamasını veya devredilememesini sağlayan, hukuki bir güvence sunar. Özellikle boşanma süreçlerinde veya mal paylaşımı sırasında, eşin barınma hakkını koruma altına almak için kullanılır. Şerh, Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesiyle güvence altına alınmıştır.

Aile Konutu Şerhi İçin Gerekli Belgeler

• Evlilik cüzdanı veya nüfus kayıt örneği
• Şerh koyulacak evin açık adresi ve tapu bilgisi
• Nüfus cüzdanı fotokopisi
• Eğer evi satın alan eş değilse, diğer eşin yazılı talebi

Şerh konulacak konutun, gerçekten eşlerin birlikte yaşadığı “aile konutu” olması şarttır. Yazlık ev ya da yatırım amaçlı alınan gayrimenkuller için bu şerh konulamaz.

e-Devlet Üzerinden Aile Konutu Şerhi Başvurusu

1. e-Devlet hesabınıza giriş yapın.
2. “Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü” hizmetleri kısmına girin.
3. “Web Tapu” sistemine yönlendirilin.
4. “Şerh Başvurusu” bölümünde “Aile Konutu Şerhi”ni seçin.
5. İstenen belgeleri yükleyin.
6. Başvuruyu gönderin ve süreci takip edin.

Önemli Bilgiler

• Şerh konulduğunda bu bilgi tapu siciline işlenir.
• Tapu müdürlüğü gerekli görürse ek belge talep edebilir.
• Şerh yalnızca konutta yaşayan eş tarafından konulabilir.
• Şerh, aksi talep edilene kadar geçerliliğini korur.

Tapu Şerhi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

e-Devlet’ten tapuya şerh koyma işlemi için yapılacak başvurularda, işlemin türüne göre bazı belgeler istenir. Şerh işlemi, tapu kütüğüne işlenen ciddi ve bağlayıcı bir işlem olduğundan, belge eksikliği durumunda başvuru kabul edilmez.

Genel Belgeler (Tüm Şerh Türleri İçin Ortak)

• T.C. kimlik numaralı nüfus cüzdanı
• Başvuru dilekçesi (Web Tapu sisteminde dijital olarak doldurulur)
• Tapu bilgileri (parsel, ada, mahalle bilgileri)
• İlgili şerh türüne özel belgeler (aşağıda detaylandırılmıştır)

Şerh Türüne Göre Ek Belgeler

Aile Konutu Şerhi

• Evlilik cüzdanı veya nüfus kayıt örneği
• Şerhi talep eden eşin başvurusu
• Adrese dayalı ikamet belgesi

Satış Vaadi Şerhi

• Noter onaylı satış vaadi sözleşmesi
• Tarafların kimlik fotokopileri

Kira Sözleşmesi Şerhi

• Noter tasdikli kira sözleşmesi
• Kiracının ve mal sahibinin bilgileri

İntifa Hakkı Şerhi

• Noter onaylı intifa hakkı sözleşmesi
• İntifa hakkı sahibinin rızası (gerekli durumlarda)

Önalım (Şufa) Hakkı Şerhi

• Ortaklık belgesi ya da arsa pay belgesi
• Şufa hakkını kullanan ortağın yazılı beyanı

Belgeler Nasıl Sunulur?

1. e-Devlet → Web Tapu sistemi üzerinden PDF veya görsel formatında yüklenir.
2. Belgelerin okunaklı ve güncel olması zorunludur.
3. Gerekli durumlarda tapu müdürlüğü fiziksel belge isteyebilir.

Şerh Kaldırma İşlemi Nasıl Yapılır?

e-Devlet’ten tapuya şerh koyma işlemi kadar, şerhin kaldırılması da önemli bir adımdır. Şerh koyma bir hak koruması sağlarken, bu hak sona erdiğinde ya da hukuki engel ortadan kalktığında şerhin tapu kaydından silinmesi gerekir. İşlem, ilgili kişinin talebiyle ya da bazı durumlarda mahkeme kararıyla yapılabilir.

Şerh Kaldırma Yolları

1. Şerh Sahibinin Talebiyle Kaldırma:

• Şerhi koyduran kişi veya kurum, artık bu hakka ihtiyaç duymuyorsa, resmî dilekçeyle Tapu Müdürlüğü’ne başvurabilir.
• Gerekli belgeler ile işlem başlatılır ve uygun görülürse şerh kaldırılır.

2. Mahkeme Kararıyla Şerh Silinmesi:

• Taraflar arasında anlaşmazlık varsa ve biri şerhi kaldırmak istemiyorsa, mahkemeye başvurarak şerhin iptalini talep edebilir.
• Mahkeme kararı kesinleştiğinde tapuya ibraz edilir ve müdürlük şerhi siler.

3. Süreli Şerhlerin Otomatik Silinmesi:

• Belirli süreli şerhler, süre dolduğunda sistemden düşürülür. Ancak uygulamada çoğu zaman manuel işlem gerekir.

Gerekli Belgeler:

• Kimlik belgesi
• Tapu bilgileri
• Şerh türüne göre ek belgeler (örneğin aile konutu şerhi için eşin onay dilekçesi)
• Mahkeme kararı varsa, kararın aslı ya da onaylı sureti

e-Devlet Üzerinden Şerh Kaldırılır mı?

Şu an için şerh kaldırma işlemleri e-Devlet üzerinden doğrudan yapılamamaktadır. Ancak başvuru formu oluşturulabilir, belge takibi yapılabilir ve Web Tapu sistemi üzerinden randevu alınabilir.