SGK eksik prim yatırma cezası, hem işverenin maddi yükümlülüğünü artırır hem de çalışanın sigorta haklarını riske atar. Eksik bildirilen gün veya düşük prim, ileride emeklilikte yaş, hizmet süresi, maaş gibi birçok konuda olumsuz sonuç doğurabilir. Bu nedenle SGK, böyle bir tespit durumunda hem idari para cezası hem de gecikme zammı uygular.

2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan mevzuata göre, her eksik bildirilen ay için işverene asgari ücretin iki katı ceza uygulanır. Ayrıca prim farkı da gecikme faiziyle birlikte tahsil edilir.

Eksik Prim Yatırma Nedir?

Eksik prim yatırma, işverenin çalışanı SGK’ya olması gerekenden daha düşük gün sayısı veya daha düşük ücretle bildirmesidir. Bu durum hem SGK’nın denetim alanına girer hem de çalışanın sosyal haklarını doğrudan etkiler.

Eksik prim uygulamaları genellikle şu yollarla ortaya çıkar:

• Haftalık çalışmanın tam gösterilmemesi (örneğin 30 gün yerine 20 gün bildirme),
• Brüt maaşın daha düşük gösterilmesi,
• Fazla mesai veya prim ödemelerinin gizlenmesi,
• Kayıt dışı çalışma.

Bu gibi haller, işverenin cezai yaptırımlarla karşılaşmasına neden olurken, çalışanın emeklilik ve sağlık haklarını zayıflatır. SGK, denetim yoluyla eksiklikleri tespit ettiğinde hem cezai işlem uygular hem de prim farklarını faiziyle tahsil eder.

SGK Eksik Prim Cezası Hangi Durumlarda Kesilir?

SGK, eksik prim bildirimini tespit ettiği her durumda işverene ceza uygular. Bu cezalar yalnızca kasıtlı yapılan eksiklikler için değil, hata sonucu oluşan eksik bildirimlerde de geçerlidir. Aşağıdaki hallerde ceza kesilir:

• Çalışma gününün eksik gösterilmesi (örneğin 30 yerine 15 gün),
• Gerçek ücretin altında prim yatırılması,
• Yanlış meslek kodu ile bildirilen primler,
• Sahte sigortalılık veya sigortasız çalıştırma,
• Eksik bildirimi mahkeme veya denetimle ortaya çıkması.

Bu durumlarda SGK, hem eksik primin tamamını ister hem de ceza uygular. Cezalar, prim borcunun yanı sıra idari para cezası ve gecikme cezası şeklinde ayrı ayrı hesaplanır.

Eksik Prim Cezası Nasıl Hesaplanır?

SGK, eksik prim tespit ettiğinde hem eksik kalan prim miktarını hem de buna bağlı ceza ve faizleri talep eder. Cezalar iki ana başlık altında hesaplanır:

1. Eksik Prim Borcu:

• Eksik gün x brüt asgari ücret x %37,5 (2025 prim oranı varsayılarak hesaplanır).

2. İdari Para Cezası:

• Her eksik ay için asgari ücretin iki katı tutarında ceza kesilir.

3. Gecikme Cezası ve Faizi:

• SGK, gecikmiş prim için günlük gecikme faizi uygular. Bu oran yıllık bazda %30’a kadar çıkabilir.

Örnek Hesaplama (2025 Varsayımıyla):

Bu ceza, her bir çalışan için ayrı ayrı uygulanır. Aynı hatanın birden fazla kişide olması, toplam ceza miktarını ciddi şekilde artırabilir.

SGK Denetimlerinde Eksik Prim Nasıl Tespit Edilir?

SGK, iş yerlerinde yaptığı denetimlerde prim bildirimlerinin doğruluğunu detaylıca inceler. Denetimler hem rutin kontroller hem de ihbar veya şikâyet üzerine yapılabilir.

Denetim sırasında kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

• İşyeri kayıtları ile SGK bildirgelerinin karşılaştırılması.
• Çalışan bordrolarının incelenmesi.
• Banka maaş ödeme kayıtlarının kontrolü.
• Çalışanlardan yazılı ifade alınması.
• İş yeri kamera kayıtlarının, puantaj çizelgelerinin incelenmesi.
• İhbar ve şikâyet başvuruları üzerinden yapılan araştırmalar.

Denetim sonunda eksik prim tespiti yapılırsa, SGK müfettiş raporu doğrultusunda ceza süreci başlatılır. İşverenin bu rapora itiraz etme hakkı bulunur ancak itiraz delillerle desteklenmelidir.

Eksik Prim Şikayeti Nasıl Yapılır?

Çalışan, işverenin primlerini eksik yatırdığını fark ederse bunu SGK’ya resmi olarak bildirebilir. Şikayet hakkı kişiye aittir ve gizlilik esasına göre yürütülür.

Eksik prim şikayet yöntemi şöyledir:

1- CİMER Üzerinden

• cimer.gov.tr adresine girilir.
• “SGK eksik prim şikayeti” başlığı altında durum anlatılır.
• İşyeri bilgileri ve primle ilgili fark edilen eksiklik açıkça yazılır.

2- SGK İl Müdürlüğü Başvurusu

• Dilekçeyle bizzat veya posta yoluyla başvuru yapılabilir.
• Kimlik bilgileri ve çalışılan tarih aralığı belirtilmelidir.

3- ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Hattı

• Telefonla şikayet alınır, ilgili birime yönlendirme yapılır.

Şikayet sonrası denetim yapılır ve eksiklik tespit edilirse işverene ceza uygulanır. Çalışan açısından herhangi bir yasal risk doğmaz.

Eksik Primlerin Geriye Dönük Tamamlanması Mümkün mü?

Evet, SGK sisteminde eksik bildirilen primler geriye dönük olarak tamamlanabilir. Ancak bu işlem, yalnızca SGK tarafından fark edilen veya mahkeme kararıyla sabit hale gelmiş durumlar için geçerlidir. İşveren kendi rızasıyla da düzeltme yapabilir.

Tamamlama yöntemleri:

1- SGK İnceleme Sonucu

Denetimle ortaya çıkarsa SGK prim farkını gecikme zammıyla birlikte tahsil eder.

2- İşverenin Kendiliğinden Beyanı

İşveren, pişmanlıkla SGK’ya başvurup prim düzeltmesi yapabilir. Bu durumda ceza indirimi uygulanabilir.

3- Mahkeme Kararıyla

Çalışan, iş mahkemesine başvurarak eksik günlerin tamamlanmasını talep edebilir. Mahkeme kararıyla SGK gün ve prim düzeltmesi yapar.

Bu tamamlamalar sayesinde çalışanın sigorta günleri ve primleri emeklilik hesabına tam olarak yansır.