Bilirkişi nasıl olunur sorusu, özellikle hukuk, mühendislik, muhasebe gibi uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren kişiler tarafından sıklıkla merak edilmektedir. 2025 yılı itibarıyla bilirkişilik sistemi, Adalet Bakanlığı ve Adli Yargı Komisyonları tarafından sıkı kurallarla yürütülmektedir. Bu kapsamda bilirkişi olmak isteyen kişilerin, belirli şartları sağlaması, e-Bilirkişi Portalı üzerinden başvuru yapması ve bilirkişilik temel eğitimi alması gerekmektedir.
Bu kapsamlı rehberde, bilirkişi nasıl olunur, hangi belgeler gerekir, başvuru nereden yapılır, bilirkişilik eğitimi nasıl alınır ve 2025 yılı güncel şartları nelerdir gibi tüm detayları adım adım inceleyeceğiz.
Makalede Neler Var?
Bilirkişi Nedir?
Bilirkişi, mahkemeler veya savcılıklar tarafından atanan, belirli bir uzmanlık alanında teknik veya özel bilgiye sahip kişilerdir. Hakim, hukuki bilgisi dışında kalan teknik konularda karar verirken bilirkişinin görüşünden yararlanır.
Bilirkişiler; hukuk, tıp, inşaat, elektrik, muhasebe, bilişim, adli bilimler gibi çok sayıda alanda hizmet verir.
Bu kişiler verdikleri bilirkişi raporu ile davaların çözümünde belirleyici rol oynarlar.
Bilirkişi Olmak
Bilirkişilik yalnızca bir gelir kaynağı değil, aynı zamanda adalet sistemine katkı sunan saygın bir meslektir.
Aşağıdaki tablo, bilirkişiliğin sağladığı başlıca avantajları özetlemektedir:
| Avantaj | Açıklama |
|---|---|
| Saygınlık ve Güven | Adalet sisteminde teknik bilgiyle destek sunan güvenilir bir meslek. |
| Ek Gelir İmkanı | Bilirkişi ücret tarifesine göre ek kazanç sağlanır. |
| Uzmanlık Alanında Yetkinlik | Kendi alanında otorite kazanma fırsatı verir. |
| Kamu Hizmeti Bilinci | Adaletin tesisine doğrudan katkı sağlar. |
| Sürekli Eğitim ve Gelişim | Meslek içi eğitimlerle bilgi güncel tutulur. |
Bilirkişi Nasıl Olunur? (2025 Güncel Adımlar)
2025 itibarıyla bilirkişi olmak isteyen kişiler için süreç dijitalleşmiş ve sadeleşmiştir. Başvurular artık yalnızca e-Bilirkişi Portalı üzerinden alınmaktadır.
Bilirkişilik Başvuru Süreci (Adım Adım)
| Adım | İşlem | Açıklama |
|---|---|---|
| 1 | Bilirkişilik Temel Eğitimi | Adalet Bakanlığı onaylı kurumdan alınır. |
| 2 | Belgelerin Hazırlanması | Diploma, nüfus cüzdanı, adli sicil kaydı vb. belgeler. |
| 3 | e-Bilirkişi Portalı Başvurusu | https://bilirkisi.uyap.gov.tr adresi üzerinden yapılır. |
| 4 | Adli Yargı Komisyonu Değerlendirmesi | Başvurular incelenir ve uygun adaylar listeye alınır. |
| 5 | Resmi Bilirkişi Listesine Kayıt | Komisyon onayından sonra kişi bilirkişi listesine girer. |
Bilirkişi Olma Şartları 2025
Bilirkişilik Yönetmeliği’ne göre, 2025 yılı itibarıyla bilirkişi olma şartları aşağıdaki gibidir:
| Şart | Detay |
|---|---|
| Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak | Yabancı uyruklular bilirkişi olamaz. |
| En az 3 yıl mesleki deneyim | Uzmanlık alanında en az 3 yıllık iş tecrübesi gerekir. |
| Üniversite mezunu olmak | Alanına uygun lisans diploması zorunludur. |
| Kasten işlenmiş suçtan ceza almamış olmak | Adli sicil kaydı temiz olmalıdır. |
| Kamu görevinden çıkarılmamış olmak | Disiplin cezası nedeniyle kamu hizmetinden uzaklaştırılmamış olmalıdır. |
| Bilirkişilik temel eğitimini tamamlamak | Adalet Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumdan alınmalıdır. |
| Komisyon onayından geçmek | Son aşamada Adli Yargı Komisyonu’nun uygun görmesi gerekir. |
Bilirkişilik Temel Eğitimi Nedir?
Bilirkişilik temel eğitimi, Bilirkişilik Daire Başkanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlarda verilen zorunlu bir programdır.
Bu eğitim, bilirkişilik mesleğini icra etmek için gerekli etik, hukuki ve teknik bilgileri kapsar.
Eğitim İçeriği
| Ders Konusu | Açıklama |
|---|---|
| Bilirkişiliğin Hukuki Temelleri | Yasal dayanak, görev ve sorumluluklar. |
| Etik İlkeler | Tarafsızlık, gizlilik, dürüstlük. |
| Raporlama Teknikleri | Bilirkişi raporu nasıl hazırlanır. |
| Duruşmada Bilirkişi Rolü | Mahkemede bilirkişinin yetki sınırları. |
| Uygulamalı Eğitim | Örnek dosyalar üzerinden değerlendirme. |
Eğitim Süresi ve Belge
Eğitim süresi: En az 24 saat
Belge: Katılım sonrası “Bilirkişilik Temel Eğitim Sertifikası” verilir.
Bu belge, başvuru sırasında e-Bilirkişi Portalı’na yüklenmek zorundadır.
Bilirkişilik Alanları Nelerdir?
2025 itibarıyla Türkiye’de bilirkisi.gov.tr sisteminde 200’ün üzerinde bilirkişilik uzmanlık alanı bulunmaktadır.
Aşağıda en sık tercih edilen alanlardan bazıları verilmiştir:
| Kategori | Alanlar |
|---|---|
| Teknik Alanlar | İnşaat, elektrik, makine, bilişim, harita mühendisliği |
| Finansal Alanlar | Mali müşavirlik, muhasebe, bankacılık, sigortacılık |
| Tıbbi Alanlar | Adli tıp, ortopedi, psikiyatri, diş hekimliği |
| Hukuki Alanlar | Fikri mülkiyet, iş hukuku, icra iflas hukuku |
| Sosyal Alanlar | Eğitim, psikoloji, sosyoloji |
Bilirkişilik başvurusu yapılırken aday, kendi mesleki uzmanlık alanına en uygun kategoriyi seçmelidir.
e-Bilirkişi Portalı Üzerinden Başvuru Nasıl Yapılır?
bilirkisi.uyap.gov.tr adresine gidin.
“e-Devlet ile Giriş Yap” seçeneğini seçin.
“Yeni Başvuru Oluştur” sekmesine tıklayın.
Bilgilerinizi ve belgelerinizi yükleyin.
Başvuruyu tamamlayarak elektronik imza ile onaylayın.
Yüklenmesi Gereken Belgeler
| Belge | Nereden Alınır |
|---|---|
| Kimlik Fotokopisi | Nüfus Müdürlüğü |
| Diploma | Üniversite mezuniyet belgesi |
| Adli Sicil Kaydı | e-Devlet üzerinden |
| Meslek Odası Belgesi | İlgili oda veya kurum |
| Bilirkişilik Eğitim Sertifikası | Yetkili eğitim kurumundan |
Bilirkişi Ücretleri 2025 (Güncel Tarife)
Her yıl Bilirkişi Ücret Tarifesi, Adalet Bakanlığı tarafından Resmî Gazete’de yayımlanır.
Aşağıda 2025 yılı için örnek ücret tablosu yer almaktadır:
| İşlem Türü | Süre (Saat) | Ortalama Ücret (TL) |
|---|---|---|
| Basit inceleme | 1-2 saat | 1.500 TL |
| Uzmanlık gerektiren teknik rapor | 3-5 saat | 3.000 TL |
| İnşaat veya mali denetim raporu | 6-10 saat | 5.000 TL |
| Mahkemede sözlü ifade | Her duruşma başına | 1.200 TL |
| Ek rapor talebi | Rapor sayfası başına | 500 TL |
Bilirkişi Raporu Nasıl Hazırlanır?
Bilirkişiler, görev aldıkları dosyalarda objektif, teknik ve gerekçeli raporlar hazırlar.
Raporun formatı, Bilirkişilik Yönetmeliği’nde ayrıntılı şekilde belirtilmiştir.
Rapor İçeriği
İnceleme konusu ve kapsamı
Dosya belgelerinin özeti
İnceleme yöntemi
Bulgular ve değerlendirmeler
Sonuç ve kanaat bölümü
Rapor sonunda bilirkişi; adını, imzasını, görevli olduğu mahkemeyi ve tarih bilgisini ekler.
Bilirkişilikte Dikkat Edilmesi Gereken Etik İlkeler
| İlke | Açıklama |
|---|---|
| Tarafsızlık | Taraflardan hiçbirine avantaj sağlamamak. |
| Gizlilik | Dosyadaki bilgileri üçüncü kişilerle paylaşmamak. |
| Yetkinlik | Sadece bilgi sahibi olunan konularda görüş bildirmek. |
| Bağımsızlık | Hiçbir kurumun veya tarafın etkisi altında kalmamak. |
| Şeffaflık | Raporlama sürecinde kullanılan verileri açıkça belirtmek. |
Bu ilkelere uymayan bilirkişiler disiplin cezası veya listeden çıkarılma ile karşılaşabilir.
Bilirkişilikten Çıkarılma Durumları
Bazı durumlarda bilirkişiler görevlerinden uzaklaştırılabilir.
Bu durumlar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
| Neden | Açıklama |
|---|---|
| Tarafsızlığın ihlali | Taraflardan biriyle menfaat ilişkisi kurmak. |
| Gizlilik ihlali | Dosya bilgilerini paylaşmak. |
| Raporu süresinde sunmamak | Mahkemeye zamanında teslim etmemek. |
| Sahte belge kullanmak | Eğitim belgesinin veya diplomanın sahte olması. |
| Yetersiz rapor düzenlemek | Teknik hatalar içeren veya eksik rapor. |
Bilirkişilik Yenileme Başvurusu (Liste Güncelleme)
Bilirkişiler, her 3 yılda bir liste yenileme başvurusu yapmak zorundadır.
Bu süreçte yeni belgeler ve güncel bilgiler e-Bilirkişi sistemine yüklenir.
| Yenileme Gerekçesi | Gerekli Belge |
|---|---|
| Adres veya iletişim değişikliği | Yeni iletişim bilgileri |
| Yeni uzmanlık ekleme | Ek diploma veya sertifika |
| Görev süresi dolumu | Yeniden başvuru formu |
| Yönetmelik değişikliği | Gerekli ilave belgeler |
Bilirkişilik Başvurusunda Sık Yapılan Hatalar
Belgelerin eksik veya hatalı yüklenmesi
Yanlış uzmanlık alanı seçimi
Eğitim sertifikasının doğrulanmamış olması
e-İmza ile başvurunun onaylanmaması
Başvuru süresinin kaçırılması
Bu hataların önüne geçmek için başvuru öncesi tüm belgeler dikkatle hazırlanmalıdır.
Bilirkişi Olmanın Getirdiği Sorumluluklar
Bir bilirkişi, sadece uzman görüş sunmakla kalmaz; aynı zamanda hukuki sorumluluk taşır.
Hazırlanan rapor, davanın sonucunu etkileyebilir; bu nedenle raporun doğru, tutarlı ve tarafsız olması gerekir.
| Sorumluluk Türü | Açıklama |
|---|---|
| Adli Sorumluluk | Bilirkişi raporunda yanlış bilgi verilirse cezai işlem uygulanabilir. |
| Etik Sorumluluk | Mesleki etik kurallarına uymak zorunludur. |
| İdari Sorumluluk | Komisyon talimatlarına aykırı hareket eden bilirkişiler listeden çıkarılır. |
2025 İçin Bilirkişilikte Yeni Düzenlemeler
Adalet Bakanlığı 2025 itibarıyla bilirkişilik sisteminde bazı yenilikler getirmiştir:
e-Bilirkişi Mobil Uygulaması ile rapor ve görevlendirmeler telefondan takip edilebilecek.
Yapay zeka destekli rapor kontrolü sistemi devreye girmiştir.
Bilirkişi havuzu güncellenmiş, aynı dosyaya tekrarlı atamalar engellenmiştir.
Uzmanlık sınavı uygulaması pilot illerde başlatılmıştır.
Bilirkişilik Mesleğinde Kariyer Gelişimi
Bilirkişilikte başarılı olmak için sürekli eğitim, etik uyum ve raporlama becerisi önemlidir.
Tecrübeli bilirkişiler zamanla Adli Tıp Kurumu, yüksek mahkemeler veya uzman komisyonlarda görev alabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Bilirkişilik eğitimi zorunlu mu?
Evet, Adalet Bakanlığı onaylı kurumdan alınan temel eğitim sertifikası olmadan başvuru yapılamaz.
2. Kimler bilirkişi olabilir?
En az lisans mezunu, üç yıl mesleki tecrübeye sahip ve sabıka kaydı temiz kişiler olabilir.
3. Bilirkişilik başvurusu ne zaman yapılır?
Her yıl Adalet Bakanlığı tarafından ilan edilen başvuru dönemlerinde e-Bilirkişi Portalı üzerinden yapılır.
4. Bilirkişilikten elde edilen gelir beyan edilir mi?
Evet, elde edilen ücret serbest meslek kazancı olarak vergilendirilir.
5. Bilirkişi raporuna itiraz edilebilir mi?
Evet, taraflar mahkemeye gerekçeli itiraz dilekçesi sunarak rapora itiraz edebilirler.
bende bilir kişi olmak istiyorum adalet istiyorum
bende bilirkişi olmak istiyorum adalet dağıtmak istiyorum