Babadan emekli maaşı ne zaman kesilir sorusu, dul ve yetim aylığı alan vatandaşlar tarafından sıklıkla araştırılmaktadır. SGK tarafından ödenen ölüm aylığı (yetim maaşı), bazı durumlarda kesilebilir veya durdurulabilir. Bu yazıda, babadan alınan emekli maaşının kesilme nedenlerini, tekrar bağlanma koşullarını, kesinti durumunda yapılacak işlemleri ve SGK mevzuatına göre tüm detayları bulabilirsiniz.
Makalede Neler Var?
Babadan Emekli Maaşı Nedir?
Babadan emekli maaşı, bir sigortalının vefatı sonrası, SGK tarafından dul veya yetim kalan yakınlarına ödenen ölüm aylığıdır.
Bu maaş, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında düzenlenir.
Yetim aylığı kız çocuklarına, erkek çocuklara, eşe ve belirli durumlarda anneye bağlanabilir.
Ancak bu maaş, bazı şartların ortadan kalkması halinde SGK tarafından kesilebilir.
Babadan Emekli Maaşı Kimlere Verilir?
SGK ölüm aylığı, aşağıdaki kişilere bağlanabilir:
| Hak Sahibi | Şart | Maaş Oranı |
|---|---|---|
| Eş (dul) | Yeniden evlenmemişse | %50 |
| Kız çocuk | Evli değilse, çalışmıyorsa | %25 |
| Erkek çocuk | 18 yaş altı veya öğrenciyse | %25 |
| Anne | Başka geliri yoksa | %25 |
| Baba | Başka gelir veya maaşı yoksa | %25 |
Bu oranlar, aynı anda maaş alan kişi sayısına göre SGK tarafından yeniden düzenlenir.
Babadan Emekli Maaşı Ne Zaman Kesilir?
Babadan emekli maaşı, aşağıdaki durumlarda kesilir veya durdurulur.
Kesinti nedenleri, hak sahibinin yaş, medeni durum veya çalışma statüsü değiştiğinde ortaya çıkar.
| Kesilme Nedeni | Açıklama | Kapsam |
|---|---|---|
| Evlenme | Kız çocuğu evlenirse maaş kesilir. | Kadın hak sahipleri |
| Sigortalı işe başlama | SGK’lı bir işte çalışmaya başlanırsa maaş durdurulur. | Tüm hak sahipleri |
| Yaş şartının dolması | Erkek çocuk 18 (lise) veya 25 (üniversite) yaşını geçerse maaş biter. | Erkek çocuk |
| Vefat | Hak sahibi ölürse maaş sona erer. | Tüm hak sahipleri |
| Boşanma hilesi | Evli olduğu halde boşanmış gibi gösterenlerde tespit sonrası kesilir. | SGK tespiti halinde |
Bu nedenler, SGK’nın düzenli kontrol sistemleri (e-Devlet, MERNİS, YÖK, İŞKUR vb.) aracılığıyla otomatik olarak izlenmektedir.
Kız Çocuklarında Babadan Emekli Maaşı Ne Zaman Kesilir?
Kız çocukları, evlenmedikleri ve sigortalı bir işte çalışmadıkları sürece babadan emekli maaşı alabilir.
Ancak şu durumlarda maaş kesilir:
| Durum | Maaş Durumu |
|---|---|
| Evlenirse | Maaş kesilir, ancak çeyiz parası verilir. |
| SGK’lı işe girerse | Maaş kesilir. |
| Bağ-Kur’lu olursa | Maaş kesilir. |
| Emekli olursa | Maaş kesilir. |
| Boşanırsa (önceden evliydi) | Tekrar bağlanır. |
Örnek:
Ayşe Hanım, babasından yetim maaşı alırken bir şirkette SGK’lı olarak işe başladıysa maaşı kesilir. Ancak işten ayrılıp işsiz kalırsa, maaş tekrar bağlanabilir.
Erkek Çocuklarda Babadan Emekli Maaşı Ne Zaman Kesilir?
Erkek çocuklar için babadan maaş alabilme süresi sınırlıdır.
| Eğitim Durumu | Maaş Kesilme Yaşı |
|---|---|
| Okumuyorsa | 18 yaşında kesilir |
| Lise öğrencisiyse | 20 yaşında kesilir |
| Üniversite öğrencisiyse | 25 yaşında kesilir |
| Engelli ise | Ömür boyu devam eder |
Yani 25 yaşını aşan bir erkek çocuğun babasından aldığı emekli maaşı otomatik olarak kesilir.
Dul Eşe Bağlanan Maaş Ne Zaman Kesilir?
Eş (dul) için bağlanan ölüm aylığı, yalnızca yeniden evlenme durumunda kesilir.
| Durum | Maaş Durumu |
|---|---|
| Yeniden evlenirse | Maaş kesilir |
| Tekrar dul kalırsa | Yeniden bağlanır |
| Sigortalı çalışırsa | Maaş devam eder |
| Emekli olursa | Maaş devam eder |
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, çalışma durumu değil, medeni durumdur.
Boşandığı Halde Birlikte Yaşayanlarda Maaş Kesilir mi?
Evet. SGK, “boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşayanlara” verilen maaşları tespit ettiğinde keser ve fazla ödenen tutarı faiziyle geri ister.
Bu uygulama 5510 sayılı Kanun’un 56. maddesi uyarınca yapılır.
SGK, bu durumu nüfus kayıtları, adres bilgileri ve ihbarlar üzerinden tespit eder.
Babadan Emekli Maaşı Yeniden Bağlatma Şartları
Maaşı kesilen kişiler, kesinti nedeninin ortadan kalkması durumunda maaşı yeniden alabilirler.
| Kesilme Nedeni | Tekrar Bağlanma Şartı |
|---|---|
| Evlenip boşanma | Boşandıktan sonra yeniden bağlanabilir. |
| İşten ayrılma | SGK kaydı silinirse maaş geri bağlanır. |
| Okuldan mezun olma sonrası yüksek lisans | Öğrencilik devam ediyorsa yeniden bağlanır. |
| Vefat eden eşten maaş alınması | SGK çift maaş kriterine göre değerlendirilir. |
Başvuru, e-Devlet üzerinden veya bağlı bulunulan SGK İl Müdürlüğü’ne dilekçe ile yapılır.
Çeyiz Parası (Evlilik Ödeneği) Hakkı
Kız çocuklarına maaş kesilmeden önce evlilik ödeneği (çeyiz parası) verilir.
Bu, alınan aylığın 24 katı tutarındadır.
| Ölüm Aylığı | Çeyiz Parası Tutarı |
|---|---|
| 3.000 TL maaş | 72.000 TL |
| 4.000 TL maaş | 96.000 TL |
| 5.000 TL maaş | 120.000 TL |
Not: Çeyiz parası alan kişi, 2 yıl boyunca tekrar yetim maaşı alamaz.
Babadan Emekli Maaşı Alırken Çalışmak
Sigortalı olarak çalışan kişiler, babadan emekli maaşı alamaz.
Ancak bazı istisnalar vardır:
| Çalışma Durumu | Maaş Durumu |
|---|---|
| Sigortalı işte çalışıyorsa | Kesilir |
| Kısmi zamanlı sigorta (4/A) | Kesilir |
| Kendi işini kurmuş (Bağ-Kur) | Kesilir |
| İşsiz kalırsa | Yeniden bağlanır |
| Kayıt dışı çalışıyorsa | SGK tespitiyle kesilir |
Evde bakım maaşı, engelli maaşı gibi yardımlar, babadan maaşla çakışmaz.
Babadan Emekli Maaşı Alan Üniversite Öğrencileri
Üniversite öğrencileri, 25 yaşını doldurmadıkları sürece babadan maaş alabilirler.
SGK, YÖK sistemi üzerinden öğrencilik durumunu düzenli olarak kontrol eder.
| Durum | Maaş Devamı |
|---|---|
| Aktif öğrenci | Devam eder |
| Mezun oldu | Kesilir |
| Kayıt dondurdu | Dondurma süresince kesilir |
| 25 yaşını doldurdu | Kesilir |
Bu nedenle, öğrencilik durumu sona eren kişiler için SGK maaşı otomatik olarak keser.
Babadan Emekli Maaşı ve Annenin Dul Maaşı Aynı Anda Alınır mı?
Evet, alınabilir. Ancak SGK bu durumda en yüksek maaşı tam, diğerini yarım öder.
| Maaş Türü | Ödeme Durumu |
|---|---|
| Eşten dul maaşı | Tam alınır |
| Babadan yetim maaşı | %50 oranında alınır |
Bu sistem “çifte maaş” olarak bilinir ve 5510 sayılı kanunun 54. maddesine göre belirlenir.
Babadan Emekli Maaşı Alanların Dikkat Etmesi Gerekenler
- e-Devlet’te sigorta kaydı açıldığında SGK otomatik keser.
- Adres değişikliği veya evlilik mutlaka SGK’ya bildirilmelidir.
- Öğrencilik belgeleri düzenli güncellenmelidir.
- Boşandığı eşiyle birlikte yaşama durumu tespit edilirse yasal işlem başlar.
Babadan Emekli Maaşı Kesilince Ne Yapmalı?
Maaş kesilirse, öncelikle nedenini öğrenmek gerekir.
Bu, e-Devlet → SGK Yetim Aylığı Sorgulama ekranından veya 170 SGK hattı üzerinden öğrenilebilir.
Kesilme nedeni ortadan kalkmışsa, aşağıdaki belgelerle yeniden başvuru yapılabilir:
| Gerekli Belgeler | Açıklama |
|---|---|
| Dilekçe | SGK’ya hitaben yazılır |
| Nüfus cüzdanı fotokopisi | Kimlik doğrulama |
| İşten ayrılış belgesi (varsa) | e-Devlet’ten alınır |
| Öğrenci belgesi | 25 yaş altı erkek çocuklar için |
| Boşanma kararı (varsa) | Mahkeme kararı eklenir |
Babadan Emekli Maaşı Kesildikten Sonra Tekrar Bağlanma Süresi
Başvurudan sonra 30 gün içinde SGK değerlendirme yapar.
Uygun bulunursa, maaş bir sonraki ay başında yeniden bağlanır.
Eksik belgeler varsa süreç uzayabilir.
SGK Babadan Emekli Maaşını Geri İster mi?
Evet. Eğer hak sahibi olmamasına rağmen maaş alınmışsa, SGK bu tutarı faiziyle birlikte geri ister.
| Sebep | Geri İsteme Durumu |
|---|---|
| Evlenip bildirmemek | Geri ödeme zorunlu |
| İşe girip bildirmemek | Geri ödeme zorunlu |
| Sahte boşanma | Geri ödeme + ceza |
| Ölüm sonrası alınan maaş | Geri ödeme ve yasal işlem |
Babadan Emekli Maaşı ve Sağlık Hizmetleri
Babadan maaş alan kişiler, Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında ücretsiz sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
Ancak maaş kesildiğinde GSS kapsamı da sona erer.
Bu durumda kişi, gelir testi yaptırarak GSS primini kendisi ödemelidir.
Babadan Emekli Maaşı Ne Zaman Güncellenir?
SGK, her yıl ocak ve temmuz aylarında maaşlara TÜFE oranında zam yapar.
Ayrıca asgari ücret artışı, ek ödemeler ve refah payı da maaşlara yansır.
Babadan Emekli Maaşı e-Devlet Sorgulama
Maaş durumu, e-Devlet → SGK → Ölüm Aylığı Bilgisi Sorgulama adımlarıyla öğrenilebilir.
Burada maaş kesinti tarihi, ödeme günü ve miktar bilgileri yer alır.
Babadan Emekli Maaşı Alanlara SGK Denetimi
SGK, maaş alan kişileri periyodik olarak kontrol eder.
Bu kontroller:
- MERNİS (Nüfus) kayıtları,
- İŞKUR ve SGK sigortalılık durumu,
- YÖK ve MEB öğrenci verileri,
- Adres kayıt sistemi üzerinden yapılır.
Şüpheli durum tespit edilirse, maaş geçici olarak durdurulabilir.
Babadan Emekli Maaşı Alan Engelli Çocuklar
%60 ve üzeri engelli raporu olan çocuklar için maaş ömür boyu kesilmez.
Engelli bireylerin çalışması halinde bile maaş devam edebilir.
Bu durum “malul çocuk statüsü” olarak tanımlanır.
Babadan Emekli Maaşı Kesilmesini Önleme Yöntemleri
- Her yıl öğrenci belgesi yenilenmeli,
- Medeni durum değişiklikleri bildirilmelidir,
- Sigortalı işe başlandığında SGK’ya bilgi verilmelidir,
- Adres değişikliği durumunda sistem güncellenmelidir.
Bu adımlar, SGK maaşının haksız kesilmesini engeller.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Kız çocukları babadan emekli maaşını ömür boyu alabilir mi?
Evet, evlenmez ve sigortalı işe girmezse ömür boyu alabilir.
2. Erkek çocuk 26 yaşında hala öğrenci ise maaş alabilir mi?
Hayır, 25 yaş sınırı kesindir.
3. Boşandıktan sonra maaş ne kadar sürede bağlanır?
Genellikle 1 ay içinde yeniden bağlanır.
4. Evlenip boşanan biri tekrar çeyiz parası alabilir mi?
Hayır, çeyiz parası sadece bir kez verilir.
5. Babadan maaş kesilince sağlık sigortası da biter mi?
Evet, maaş kesildiğinde GSS kapsamı da sona erer.
